Μορφές απασχόλησης
Με τον όρο εργασία εννοούµε την κατανάλωση ενέργειας σε σωµατική ή πνευµατική προσπάθεια που καταβάλλεται για την παραγωγή ενός προκαθορισµένου έργου, χρήσιµου για την ικανοποίηση συγκεκριµένων αναγκών. Συνώνυµο της εργασίας είναι η λέξη δουλειά που ετυµολογικά προέρχεται από τη λέξη δουλεία. Ωστόσο ο τοµέας της εργασίας έχει υποστεί αρκετές διαφοροποιήσεις κατά την διάρκεια των αιώνων.
Με της διαδικασία αυτή των διαφοροποιήσεων έχει διατυπωθεί ένας νέος ορισµός για την προσφορά εργασίας, αυτός της απασχόλησης. Έτσι µε την έννοια αυτή η οποία προέρχεται από το ρήµα απασχολώ, εννοούµε την επαγγελµατική προσφορά. Έτσι έχουν δηµιουργηθεί κάποιες παραδοσιακές µορφές που σχετίζονται µε την απασχόληση. Αυτές είναι:
Πλήρης Απασχόληση
Το είδος αυτό της απασχόλησης αναφέρεται όπως φαίνεται και από τον ορισµό σε καθηµερινή και πλήρη παροχή εργασίας. Στην χώρα µας όσο αφορά ον δηµόσιο τοµέα τα πλαίσια αφορούν σε πενθήµερη 8ωρη εργασία, ενώ στον ιδιωτικό υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις κυρίως ως προς τις ηµέρες εργασίας. Ακόµα. Πλήρης / κανονική απασχόληση υπάρχει όταν συµφωνείται παροχή εργασίας που καλύπτει το ωράριο πλήρους απασχολήσεως που ισχύει στην επιχείρηση, το οποίο µπορεί να προκύπτει από τη σχετική Συλλογική Σύµβαση Εργασίας, τον Κανονισµό Εργασίας, τις ατοµικές συµβάσεις εργασίας, την επιχειρησιακή συνήθεια κ.ο.κ.
Μερική Απασχόληση
Η µερική απασχόληση αναφέρεται σε περιπτώσεις παροχής εργασίας στις οποίες χαρακτηρίζονται µε µικρότερο χρονικό πλαίσιο εργασίας από την περίπτωση της πλήρους. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ανάλογη είναι και η καταβολή του µισθού, ο οποίος δεν µπορεί σε καµία περίπτωση να ταυτίζεται µε αυτόν της πλήρους απασχόλησης για τον οποίο δαπανούνται περισσότερες εργατοώρες. Η µερική απασχόληση µπορεί ναχωρισθεί σε δύο είδη: Α) Μειωµένη εργασία ανά ηµέρα, όπου ο εργαζόµενος προσφέρει την εργασία του σε καθηµερινή βάση αλλά για λιγότερες ώρες από αυτές της πλήρους απασχόλησης. Β) Μειωµένη εργασία κατά την οποία ο εργαζόµενος απασχολείται για κάποιες συγκεκριµένες µέρες την εβδοµάδα ή ακόµα και τον µήνα. Και στην περίπτωση της πλήρους αλλά και σε αυτή της µερικής, υπάρχει συµφωνητικό ανάµεσα στον εργαζόµενο και τον εργοδότη το οποίο πρέπει να τηρείται και από τις δύο πλευρές.
Συγκεκριµένα, κατά την κατάρτιση της σύµβασης εργασίας ή κατά τη διάρκεια της ο εργοδότης και ο µισθωτός µπορούν µε έγγραφη ατοµική σύµβαση να συµφωνήσουν, ηµερήσια ή εβδοµαδιαία, ή δεκαπενθήµερη ή µηνιαία εργασία, για ορισµένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα είναι µικρότερης διάρκειας από την κανονική, δηλαδή την πλήρη απασχόληση.
Πολλαπλή Απασχόληση
Η πολλαπλή απασχόληση αναφέρεται σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο εργαζόµενος προσφέρει τις υπηρεσίες του σε πολλούς εργοδότες την ίδια ωστόσο χρονική περίοδο. Και σε αυτή την περίπτωση όπως και στις προηγούµενες υπάρχει σύµβαση εργασίας και συγκεκριµένα όσες είναι οι εργασίες δηλαδή οι εργοδότες, τόσες είναι και οι συναπτόµενες συµβάσεις. Τέλος ο εργαζόµενος δικαιούται όλα τα νόµιµα δικαιώµατά (π.χ. µισθό, άδεια, ασφάλιση) του για όλες τις εργασίες που συµµετέχει.
Ετεροαπασχόληση
Η περίπτωση αυτή της ετεροαπασχόλησης µπορούµε να πούµε πως ξεκίνησε να απασχολεί τα τελευταία χρόνια όλο και πιο έντονα. Κατά την περίπτωση αυτή, ο εργαζόµενος, δεν απασχολείται σε µία θέση η οποία σχετίζεται µε την εκπαιδευτική του κατάρτιση αλλά είναι εντελώς διαφορετική. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν εισέλθει δυναµικά στον χώρο της εργασίας νέες
µορφές απασχόλησης. Η ανάπτυξη τέτοιων µορφών σχετίζεται έντονα µε πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. Ένας από τους χαρακτηριστικούς παράγοντες που εύνουν την ανάπτυξη νέων µορφών απασχόλησης, είναι η εισαγωγή νέων τεχνολογιών σε παραδοσιακούς τοµείς απασχόλησης. Ακόµα, καθοριστικό παράγοντα διαδραµατίζειη είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασίας, καθώς και η δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας χαµηλής εξειδίκευσης και αµοιβών. Σηµαντικό στο σηµείο αυτό είναι να αναφέρουµε κάποιες από τις νέες µορφές απασχόλησης:
Σύµβαση ορισµένου χρόνου
Μερική απασχόληση
Προσωρινή απασχόληση
Σύµβαση έργου Υπεργολαβία
Εκ περιτροπής εργασία
Αδήλωτη εργασία κ.α
Τέλος, όσο θα υπάρχουν εξελίξεις στον τοµέα της απασχόλησης, τόσο θα δηµιουργούνται νέες µορφές απασχόλησης οι οποίες µε την σειρά τους θα δηµιουργούν νέες συνθήκες για τους εργαζόµενους.
Με τον όρο εργασία εννοούµε την κατανάλωση ενέργειας σε σωµατική ή πνευµατική προσπάθεια που καταβάλλεται για την παραγωγή ενός προκαθορισµένου έργου, χρήσιµου για την ικανοποίηση συγκεκριµένων αναγκών. Συνώνυµο της εργασίας είναι η λέξη δουλειά που ετυµολογικά προέρχεται από τη λέξη δουλεία. Ωστόσο ο τοµέας της εργασίας έχει υποστεί αρκετές διαφοροποιήσεις κατά την διάρκεια των αιώνων.
Με της διαδικασία αυτή των διαφοροποιήσεων έχει διατυπωθεί ένας νέος ορισµός για την προσφορά εργασίας, αυτός της απασχόλησης. Έτσι µε την έννοια αυτή η οποία προέρχεται από το ρήµα απασχολώ, εννοούµε την επαγγελµατική προσφορά. Έτσι έχουν δηµιουργηθεί κάποιες παραδοσιακές µορφές που σχετίζονται µε την απασχόληση. Αυτές είναι:
Πλήρης Απασχόληση
Το είδος αυτό της απασχόλησης αναφέρεται όπως φαίνεται και από τον ορισµό σε καθηµερινή και πλήρη παροχή εργασίας. Στην χώρα µας όσο αφορά ον δηµόσιο τοµέα τα πλαίσια αφορούν σε πενθήµερη 8ωρη εργασία, ενώ στον ιδιωτικό υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις κυρίως ως προς τις ηµέρες εργασίας. Ακόµα. Πλήρης / κανονική απασχόληση υπάρχει όταν συµφωνείται παροχή εργασίας που καλύπτει το ωράριο πλήρους απασχολήσεως που ισχύει στην επιχείρηση, το οποίο µπορεί να προκύπτει από τη σχετική Συλλογική Σύµβαση Εργασίας, τον Κανονισµό Εργασίας, τις ατοµικές συµβάσεις εργασίας, την επιχειρησιακή συνήθεια κ.ο.κ.
Μερική Απασχόληση
Η µερική απασχόληση αναφέρεται σε περιπτώσεις παροχής εργασίας στις οποίες χαρακτηρίζονται µε µικρότερο χρονικό πλαίσιο εργασίας από την περίπτωση της πλήρους. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ανάλογη είναι και η καταβολή του µισθού, ο οποίος δεν µπορεί σε καµία περίπτωση να ταυτίζεται µε αυτόν της πλήρους απασχόλησης για τον οποίο δαπανούνται περισσότερες εργατοώρες. Η µερική απασχόληση µπορεί ναχωρισθεί σε δύο είδη: Α) Μειωµένη εργασία ανά ηµέρα, όπου ο εργαζόµενος προσφέρει την εργασία του σε καθηµερινή βάση αλλά για λιγότερες ώρες από αυτές της πλήρους απασχόλησης. Β) Μειωµένη εργασία κατά την οποία ο εργαζόµενος απασχολείται για κάποιες συγκεκριµένες µέρες την εβδοµάδα ή ακόµα και τον µήνα. Και στην περίπτωση της πλήρους αλλά και σε αυτή της µερικής, υπάρχει συµφωνητικό ανάµεσα στον εργαζόµενο και τον εργοδότη το οποίο πρέπει να τηρείται και από τις δύο πλευρές.
Συγκεκριµένα, κατά την κατάρτιση της σύµβασης εργασίας ή κατά τη διάρκεια της ο εργοδότης και ο µισθωτός µπορούν µε έγγραφη ατοµική σύµβαση να συµφωνήσουν, ηµερήσια ή εβδοµαδιαία, ή δεκαπενθήµερη ή µηνιαία εργασία, για ορισµένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα είναι µικρότερης διάρκειας από την κανονική, δηλαδή την πλήρη απασχόληση.
Πολλαπλή Απασχόληση
Η πολλαπλή απασχόληση αναφέρεται σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο εργαζόµενος προσφέρει τις υπηρεσίες του σε πολλούς εργοδότες την ίδια ωστόσο χρονική περίοδο. Και σε αυτή την περίπτωση όπως και στις προηγούµενες υπάρχει σύµβαση εργασίας και συγκεκριµένα όσες είναι οι εργασίες δηλαδή οι εργοδότες, τόσες είναι και οι συναπτόµενες συµβάσεις. Τέλος ο εργαζόµενος δικαιούται όλα τα νόµιµα δικαιώµατά (π.χ. µισθό, άδεια, ασφάλιση) του για όλες τις εργασίες που συµµετέχει.
Ετεροαπασχόληση
Η περίπτωση αυτή της ετεροαπασχόλησης µπορούµε να πούµε πως ξεκίνησε να απασχολεί τα τελευταία χρόνια όλο και πιο έντονα. Κατά την περίπτωση αυτή, ο εργαζόµενος, δεν απασχολείται σε µία θέση η οποία σχετίζεται µε την εκπαιδευτική του κατάρτιση αλλά είναι εντελώς διαφορετική. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν εισέλθει δυναµικά στον χώρο της εργασίας νέες
µορφές απασχόλησης. Η ανάπτυξη τέτοιων µορφών σχετίζεται έντονα µε πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. Ένας από τους χαρακτηριστικούς παράγοντες που εύνουν την ανάπτυξη νέων µορφών απασχόλησης, είναι η εισαγωγή νέων τεχνολογιών σε παραδοσιακούς τοµείς απασχόλησης. Ακόµα, καθοριστικό παράγοντα διαδραµατίζειη είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασίας, καθώς και η δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας χαµηλής εξειδίκευσης και αµοιβών. Σηµαντικό στο σηµείο αυτό είναι να αναφέρουµε κάποιες από τις νέες µορφές απασχόλησης:
Σύµβαση ορισµένου χρόνου
Μερική απασχόληση
Προσωρινή απασχόληση
Σύµβαση έργου Υπεργολαβία
Εκ περιτροπής εργασία
Αδήλωτη εργασία κ.α
Τέλος, όσο θα υπάρχουν εξελίξεις στον τοµέα της απασχόλησης, τόσο θα δηµιουργούνται νέες µορφές απασχόλησης οι οποίες µε την σειρά τους θα δηµιουργούν νέες συνθήκες για τους εργαζόµενους.